Jak pracuje mózg dyslektyka?

Dziecko ma problem w rozróżnianiu głosek, jeśli źle rozwijają się funkcje słuchowo-językowe. Niektóre wyrazy brzmią identycznie np. koza – kosa, Kasia – kasza itp. Trudności w rozróżnianiu głosek z wyrazu, także w zapamiętywaniu i scalaniu pojedynczych głosek w słowo. Każda głoska wypowiadana osobno brzmi inaczej niż całe słowo. Problemem jest zapamiętanie liter i ich odpowiedników w postaci głosek oraz czytanie na głos, szczególnie w początkowym okresie nauki, gdy dekodują się zapisanie słowa litera po literze. Prowadzi to do kłopotów ze zrozumieniem czytanego tekstu. Z powodu niewyodrębnienia we właściwej kolejności wszystkich głosek często podczas pisania pomijają litery.

Z dysleksją wiążą się też kłopoty z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, a jeszcze bardziej z przypominaniem ich sobie. Cierpiącym na to zaburzenie ciężko się zdarza „mieć coś na końcu języka”.

Powodem trudności osób dyslektycznych jest nieprawidłowy, nieharmonijny rozwój pewnych części układu nerwowego (mózgu i móżdżka), które związane są z mową, czytaniem i pisaniem. 

W  1900  oraz w 1917 roku w monografiach angielskiego lekarza Jemesa Hinshelwooda znalazła się informacja, że dysleksja może być dziedziczona. Do dnia dzisiejszego wyodrębniono 4 geny odpowiedzialne za nietypowy rozwój mózgu w okresie prenatalnym. Określono kilka rodzajów niedokształceń mózgu związanych z tymi zaburzeniem. Jednym  z nich jest zablokowanie procesu przemieszczenia się komórek pomiędzy warstwami kory mózgowej, co prawdopodobnie następuje już między 16 a 24 tygodniem ciąży. Odkryto również, że w mózgach ludzi cierpiących na dysleksję w pierwszej warstwie kory znajdują się skupiska niedojrzałych komórek. Stwierdzono też, nieprawidłową budowę tzw. planum temporale w części płatów skroniowych związaną z przetwarzaniem mowy. U ludzi dobrze czytających planum temporale jest asymetryczne – w lewej półkuli  większe niż w prawej. U osób z dysleksją oba są tej samej wielkości.

Dysfunkcje są też powodowane przez zmianę w spoidle większym, łączącym obie półkule mózgowe. Brytyjscy profesorowie Angela Fawcett i Rod Nicolson stwierdzili, że to móżdżek odpowiada za wspomniane problemy z automatyzacją.

 

Dysfunkcje są też powodowane przez zmianę w spoidle większym, łączącym obie półkule mózgowe. Brytyjscy profesorowie Angela Fawcett i Rod Nicolson stwierdzili, że to móżdżek odpowiada za wspomniane problemy z automatyzacją.

Wolne tempo odbioru informacji i reagowania prawdopodobnie ma źródło w nieprawidłowej budowie podsystemu wielokomórkowego, który znajduje się w systemie wzrokowym,  słuchowym i prawdopodobnie związane z czuciem – dotyku i ruchu. Kanał wielokomórkowy, np. w systemie wzrokowym, to duże komórki zwojowe w siatkówce i grube włókna, którymi informacja z siatkówki przekazywana jest do ośrodka wzrokowego w korze mózgowej. U osób z dysleksją komórki, które wchodzą w skład tego systemu, są zbyt małe, a włókna - zbyt cienkie.

Nietypowy rozwój mózgu, będący przyczyną dysleksji, jest nie tylko uwarunkowany genetycznie. Zaburzenia mogą pojawiać się na wskutek rozmaitych zewnętrznych czynników uszkadzających centralny układ nerwowy w okresie prenatalnym. Może do tego dojść również w okresie porodu, albowiem nawet krótki niedotlenienie powoduje nieodwracalne zmiany w mózgu. Szczególnie niebezpieczny jest poród przedwczesny, gdy dziecko przychodzi na świat niedojrzałe do oddychania.

Dysleksji nie powodują urazy psychiczne ani czynniki środowiskowe. Ale środowisko, może sprawić, że mowa u dziecka nie będzie rozwijała się tak jak należy.